Hipofiz bezi nedir ne işe yarar. Beynin alt kısmında bulunur. Hipotalamusun hemen altında yer alır. 0.5 gram kadar ağırlıkta hormon sargılayan bir endokrin bezidir. Bezelye büyüklüğündedir. Kırmızı-kahverengi bir renk tonuna sahip olan hipofiz bezi, kadınlarda erkeklerden biraz daha fazla büyüklüktedir.
Hipofiz bezi, çeşitli hormonları üretip dolaşıma salgılayarak vücudun diğer bölgelerindeki hedef organları uyarıp, organların fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olur.
Hipofiz bezi, iki bölüme ayrılmıştır. Bunlar ön ve arka hipofizdir. Ön bölüm hipofizin %75-80’nını oluşturmaktadır.
Hipofiz bezinden salgılanan toplam 6 çeşit hormon bulunmaktadır. Bu hormonlar sayesinde vücudumuzda bulunan diğer salgı bezleri çalışır ve onların hormon üretmesini sağlar. Bir başka deyişle tüm salgı bezlerinin kontrolünü hipofiz sağlamaktadır.
Hipofiz bezinin ön bölümü, büyüme hormonu olan Growth hormonunu ve hipofizin diğer bezleri uyaran hormonları salgılamasına neden olurken arka bölüm ise karın kaslarının kasılmasını ve süt salınmasını salgılayan hormonları salgılar.
Hipofiz bezinin görevleri nelerdir?
- Kemik dokusunun sağlamlaştırılmasından sorumlu
- Vücutta yer alan yağ kas oranlarının düzenlenmesinden sorumlu
- Hafıza ve zihinsel fonksiyonların kontrolünden sorumlu
- Ergenlik döneminde boy uzaması ve gelişmeden sorumlu
- Böbrek üstü bezinden kortizol denilen ve hayati öneme sahip hormonun salgılanmasını kontrol eder
- Cinsel fonksiyonlardan ve üremenin devamından sorumlu
- Tiroid hormonunun üretimi kontrol eder
Hipofiz bezi aracılığı ile salgılanan büyüme hormonunun fazla salgılanması, jigantizm yani dev insanların oluşmasına neden olur. Yine büyüme hormonun az salgılanması da cücelik adı verilen nanizm oluşmasına sebep olur. Hipofiz bezinden salgılanan hormonların bir miktar çok olması çene, parmak, burun gibi uzuvların normalden büyük durmasını sağlar. Bu duruma da akromegali denir.
Hipofizin, hormon salgılamasını hipotalamus yönetir ve denetler. Hipotalamusun emri ile hipofiz hormon üretimine başlar. Tüm hormonlar önce hipotalamusun kontrolünden geçer ve daha sonra ilgili bölgelere yayılarak salgılanmaya başlarlar.
Hormonların salınımı için öncelikli olarak hipotalamus başı çekmektedir. Bazı hormonlar hipotalamusa gelerek salgılanır ve buradan da hipofize gelerek hipofizden diğer hormonların salgılanmasını sağlar. İkinci bir adımda ise hipofizden salgılanan hormonlar vücuttaki diğer salgı bezlerine ulaşarak o bezlerden bazı hormonların salgılanmasını zemin hazırlar.