MaxVo2 nedir ne işe yarar nasıl gelişir. Maxvo2, maksimum oksijen tüketimine verilen addır. Maksimum oksijen tüketimi, organizmanın her bir kilogram başına mililitre cinsinden tüketeceği oksijen miktarıdır. Uzun süreli egzersizlerde bireyin performansı, çalışan kasların oksijen taşıyabilme kapasitesi ile doğru orantılıdır. MaxVo2’i yüksek olan bireyler dayanıklılık aktivitelerinde daha avantajlı olurlar.
Maxvo2 yani maksimum oksijen tüketiminin değişik kelimelerde aynı anlama gelen birçok ifade şekli vardır. Bunlardan bazıları şu şekildedir;
- Maxvo2
- Vo2max
- Vo2peak
- Kardiyovaskular dayanıklılık
- Kardiyopulmoner dayanıklılık
- Maksimum aerobik kapasite
- Aerobik güç
- Maksimal oksijen alımı
- Maksimal oksijen tüketimi
- Fiziksel iş kapasitesi
Yukarıda yazan ifadelerin tamamı Maxvo2 için kullanılan farklı ifadelerdir ve tamamı aynı durumu ifade eder.
Tüm canlı organizmalar hayatlarını devam ettirdikleri sürece sürekli bir hareket halindedirler. Organizma uyku veya dinlenme halinde bile çalışmaktadır. Bu bunu yapabilmek için sürekli olarak bir enerji yakımı sağlarlar.
İşte, bu gereken enerji temel olarak besinlerin yakılması ile ortaya çıkar. Besinlerin yakılması için ise yakıcı bir gaz olan oksijene ihtiyaç duyarlar. Bu bakımdan enerji yakımı için oksijenin organizmaya alınması şarttır. Buradan yola çıkacak olursak, organizmanın içinde ne kadar enerji tüketildiği belirlemek için iki önemli unsur bulunmaktadır. Bunlar; besin miktarı ve oksijen miktarıdır.
Egzersizde iş yükü arttıkça kullanılan oksijen miktarı da doğru orantılı olarak artar. Yani kısaca anlatmak gerekirse her kas için oksijen ihtiyacı egzersiz yüküne göre değişir. Daha ağır egzersizlerde kasların oksijen ihtiyacı da artmaktadır.
Kardiyovaskular dayanıklılık kapasitesi vücut yağ oranıyla da ilişkilidir. Yağsız bir vücutta Maxvo2 daha yüksektir. Örneğin, maksimal oksijen tüketimi (Maxvo2), erkeklerde daha fazladır. Bunun nedeni kadınların yaratılış itibari ile erkeklere oranla daha yağlı bir vücut yapısına sahip olmalarıdır. Bu durumun oluşmasında bir başka unsurda erkeklerdeki hemoglobin miktarının kadınlardan %10 kadar daha fazla olmasıdır. 100 ml kanda hemoglobin erkeklerde 14-16 gr kadarken kadınlarda bu durum 12-14 gr’dır.
Maxvo2 kapasitesi yüksek olan bireylerde ne gibi farklılıklar görülür?
- Aşırı yorulmadan daha aktif olur
- Yoğun ve yorucu bir egzersizden sonra daha hızlı toparlar
- Yüksek şiddetli ve uzun süreli egzersizlerde dayanıklılığı arttırır
- Uzun süreli yarışmalarda (Bisiklet, yüzme, maraton vs.) daha başarılı olur
Maksimal oksijen tüketimi için ölçüm nasıl yapılır?
- Aerobik güç için ölçüm genellikle;
L/DAK: Dakikada kullanılan oksijenin Litre olarak miktarı
ML/KG/DK: Vücut ağırlığının kilogramı başına dakikadaki Mililitre olarak miktarı
ÖRNEK Maksimal oksijen tüketimini HESAPLAMALARI
Örnek:
70 kg ağırlığında bir sporcu antrenmanda dakikada 3 litre oksijen tükettiğini düşünelim. Bu durumda sporcunun Kg başına düşen MaxVo2’i (Maksimum Oksijen Miktarı) nedir?
Hesaplama:
Öncelikle dikkat edilmesi gereken nokta, litre cinsinden olan oksijen miktarını Mililitreye çevirmek olacaktır. Buradan yola çıkarsan sporcunun 3 litre olarak tükettiği oksijen aslında 3000 ml’dir. Yani 3 litre = 3000 mililitredir.
Bu işlemden sonra formülü kullanarak sonuca ulaşabiliriz. Formülümüz; ML/KG/DK
Sonuç olarak:
3000 ml / 70 kg = 42.85 ml/kg/dk
Maxvo2 nasıl hesaplanır?
Maxvo2 hesaplamak daha doğrusu sonucu görebilmek için aşağıdaki tablo kullanılmaktadır. Bu sayede bireyin performansı mercek altına alınarak Maxvo2 değerleri göz önünde bulundurulur. Aşağıda yer alan tabloya göre sizde Maksimal aerobik kapasitenize göre durumunuzu görebilirsiniz.
Maksimal oksijen tüketimini için hesaplama formülü şu şekildedir;
ML/KG/DK
Maksimum aerobik kapasite (MaxVo2) büyüme ile beraber artış gösterir. Bu artış kadınlarda 14-15 yaşına kadar devam ederken, erkeklerde 18-20 yaşa kadar sürer. Büyümeyle devam eden bu artış özellikle, düzenli yoğun ve uzun süreli çalışmalar ile önemli derecede geliştirilir. MaxVo2 yetişkin yaşlara ulaşıldığında azalır. Bu azalış özellikle sedanter (Durağan, egzersiz yapmayan) bireylerde daha hızlı olur.
Dayanıklılık gerektiren sporlarda, sporcuların MaxVo2 değerleri daha yüksektir.
Ölçüm yöntemler nelerdir?
Maksimal oksijen tüketimini ölçmek için çeşitli yöntemler mevcuttur. En çok kullanılan yöntemler aşağıda listelenmiştir.
Gaz Analizörü
Laboratuvar ortamlarında kullanılan bir yöntemdir. Üst düzey profesyonel ekipmanlar ve bilgili personel gerektirir. Aynı zamanda pahalı bir yöntem olarak dikkat çekmektedir. Ancak diğer yöntemlere göre daha net ve kesin sonuçlara ulaşılmaktadır.
Balke MaxVO2 Testi
400 metre saha
—Kronometre
—Saha 15 dakika koşulur
—Toplam mesafe kaydedilir.
—[(mesafe/15) – 133) * 0.172) + 33,3]
Cooper MaxVO2 Testi
—400 metre saha
Kronometre
—Protokol
10-15 dakika ısınma
—Sahada 12 dakika koşu
—Toplam mesafe kaydedilir
—[(mesafe – 504.9) / 44.73 ]
SONUÇ:
20 Metre Mekik Koşusu Testi
—1982 yılında geliştirilmiş 20 metrelik parkurda maxVO2’nin tahmini olarak hesap edilmesini sağlayan bir testtir.
—Test 20 metrelik bir parkurun giderek artan hızda gidiş-dönüşlü olarak koşulmasından ibarettir.
—Hem yetişkinler hemde çocuklar için uygun bir testtir kalabalık gruplar içinde birden fazla deneği ölçme fırsatı tanır.
—Test protokolü 8km saat hızla başlar ve her dakika 0.5 km saat arttırılmasından ibarettir.
—Testte giren kişinin her sinyalde 20 m çizgisinde olması istenir
Bruce protocol treadmill ergonometresi
Balke testi ile beraber en çok kullanılan Maxvo2 testlerinin başında gelir. Test koşu bandı üzerinde yapılır. Her 3 dakika da bir artan hız ve eğim üzerine yapılan bir testtir. Toplam 10 bölümden oluşup 27 dakika sürer. Çıkan sonuçlar aşağıda yer alan tabloya göre değerlendirilir.
Bu makalemi beğendiyseniz aşağıdaki konulara da göz atabilirsiniz;
- Vücut tipleri ve özellikleri nelerdir?
- İnterval antrenman HIIT nedir nasıl yapılır?
- Yüzmede nefes tekniği, nefes alma ve verme