Otonom sinir sistemi nedir ne işe yarar. Otonom sinir sistemi, genel anlamda beyin tarafından bilinçli olarak kabul edilmeyen davranışların oluşturduğu bir sinir ağıdır. Bu yapının başrol oyuncusu ise beynimizde yer alan hipotalamus organıdır. Vücudumuz içerisinde yer alan en ufak bir değişiklik hipotalamus tarafından fark edilir ve bu duruma göre hipotalamus tarafından gerekli önemler alınır.
Bedenimiz sinir sistemi vasıtası ile çevreyle iletişim kurar ve aynı zamanda vücut içinde meydana gelen birçok olayı yönlendirir.
Bedenimizin yaşamını devam ettirebilmesi için visseral ve homeostatik fonksiyonlarını sürdürebilmesi gerekir. Bu durum istem dışı gerçekleşen otonom sinir sistemi ve endokrin bezleri tarafından kontrol edilir.
Bilinçsizce ve kontrolsüz bir şekilde yapılan nefes alma-verme, sindirim vs gibi unsurlar otonom sinir sisteminin bir parçasıdır. Korktuğumuzda kalp hızımızın artması, avuç içlerimizin terlemesi gibi unsurların sağlayıcısı otonom sinir sistemidir. Otonom sinir sistemi, kalp kası, düz kas ve dış salgı bezlerini kontrol eder.
Otonom sinir sistemi 2 bölümden oluşmaktadır. Bu 2 bölüm genellikle birbirlerine zıt bir özelliktedir.
1-Sempatik sinir sistemi
Savaş-harca-uç olarak özetlenen bedenin hayatla mücadelesini sağlayan kısmıdır. Bedeni yorar. Sempatik sinir sistemi, vücudun artan aktivitesi durumunda ve stres durumunda enerji tüketimini uyarır. Bunun bir sonucu olarak nefes alıp verme hızlanır ve tansiyon yükselir. Kalp atımında ve vurum hacminde artış sağlar.
Enerji gerektiren faaliyetler sempatik sistem tarafından kontrol edilir.
Sempatik sinir sistemi özellikleri:
- Kalp atışını hızlandırır
- Kan basıncı artar
- Metabolizma hızı artar
- Bronşcuklar genişler
- Kandaki glikoz artar
- Sindirim sistemi yavaşlar
- İdrar kesesini genişletir
- Tükürük salgısını azaltır
- Göz bebeğini büyütür
2-Parasempatik sinir sistemi
Dinlen-dur-biriktir olarak özetlenen bedenin bir sonraki hamlesine hazırlanmasını, uzun süreli dayanabilmesini sağlayan kısmıdır. İyileşme ve yenilemeyi sağlar. Parasempatik sinir sistemi, daha çok dinlenme ve hareketsiz bir durumda, enerjinin depolanması ve yapılanması sürecini kontrol eder. Sempatik sisteme göre tam tersi bir olay ile çalışır. Kalp ritmi düşer, salgı bezlerinin uyarılması ve sindirim sistemi kaslarının hareketi yavaşlar.
Vücut içerisindeki yenilenmeden sorumlu sistemdir.
Parasempatik sinir sistemi özellikleri:
- Kalp atışını yavaşlatır
- Kan basıncı azalır
- Metabolizma hızı yavaşlar
- Bronşcuklar daralır
- Kandaki glikoz azalır
- Sindirim sistemi hızlanır
- İdrar kesesini daraltır
- Tükürük salgısını arttırır
- Göz bebeğini küçültür
Bu iki sinir sistemi de birbiri ile uyumlu bir şekilde çalışarak vücut içi dengeyi korur. Organizmanın iç ve dış unsurlara karşı adapte olmasını kolaylaştırır. İç ve dış nedenlerden dolayı bu sistemlerde oluşabilecek problemler çeşitli ağrı veya hastalıkların ortaya çıkmasına neden olur.